Dispositief en kaderlijst mei 1940

Inleiding

Het Nederlandse veld- en vestingleger lag verspreid over het gehele Nederlandse grondgebied, toen men zich (al dan niet bewust) op 9 mei 1940 opmaakte voor het weerstaan van de Duitse invasie, die formeel op 10 mei 1940 om 0355 uur zou aanvangen.

In dit hoofdstuk wordt het gehele dispositief (=opstellingslocatie) van het Nederlandse leger getoond, met uitzondering van depoteenheden en kleine specialistische eenheden. Daarbij wordt een kaderlijst gegeven voor de belangrijkste hoofdkwartieren (staven), grootste legeronderdelen en de infanterie, cavalerie en artillerie eenheden. Deze kaderlijsten zijn beperkt tot de middelhoge niveau's, wat inhoudt dat (normaliter) niet onder bataljons- of afdelingsniveau wordt gespecificeerd.

Gebruikte afkortingen

De in de tekst gebruikte afkortingen worden hieronder verklaard:

  • AA = Afdeling Artillerie
  • AHK = Algemeen Hoofdkwartier
  • Brig = Brigade
  • Btl = Bataljon
  • C-Lvd = Commandant Luchtverdediging
  • CV = Commandant Veldleger
  • C-VH = Commandant Vesting Holland
  • CZ = Commandant in Zeeland
  • Dep = Depot
  • Div = Divisie
  • Esk = Eskadron
  • GB = Grensbataljon
  • GBGr= Grensbataljon Grenadiers
  • GBJ = Grensbataljon Jagers
  • Gr = Groep
  • hw = hoofdweerstand
  • LK = Legerkorps
  • ML = Militaire Luchtvaart(afdeling)
  • MARN = Mariniers
  • OLZ = Opperbevelhebber der Land- en Zeestrijdkrachten (NL)
  • Paw = pantserwagen
  • Pdarts = Paardenarts
  • RA = Regiment Artillerie
  • Res GC = Reserve Grenscompagnie
  • RHM = Regiment Huzaren Motorrijders
  • RI = Regiment Infanterie
  • RW = Regiment Wielrijders
  • sc = Sectie (=Peloton)
  • TBZL = Territoriaal Bevelhebber Zuid-Limburg
  • TBB = Territoriaal Bevelhebber Noord-Brabant (ook wel: TBNBr)
  • TBF = Territoriaal Bevelhebber Friesland
  • TBO = Territoriaal Bevelhebber Overijssel
  • Vlb = Vliegbasis
  • vp = voorposten
  • wd = waarnemend
  • ZM = Zeemacht (marine)

De afkortingen voor rang- en overige persoonlijke aanduidingen, die hieronder worden gebruikt, hebben de navolgende betekenis:

  • Dir OvG = Dirigerend Officier van Gezondheid (hoofdofficier)
  • Gen Maj = Generaal-majoor
  • GS = (der) Generale Staf (afgeronde Hogere Krijgschool)
  • Jhr = Jonkheer
  • Kapt = Kapitein
  • Kltz = Kapitein luitenant ter zee (marine)
  • KMR = Koninkijke Marine Reserve
  • KNIL = Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger
  • Kol = Kolonel
  • Ktz = Kapitein ter zee (marine)
  • Lt = Luitenant
  • Lt Gen = Luitenant-generaal
  • Lt Kol = Luitenant-kolonel
  • Ltz = Luitenant ter zee (marine)
  • Maj = Majoor
  • OvG = Officier van Gezondheid (subaltern)
  • Res = Reserve
  • Ritm = Ritmeester (cavalerie equivalent van kapitein)
  • Sbn = Schout-bij-nacht (marine)
  • SD = Speciale Dienst
  • tijd = tijdelijk
  • tit = titulair (niet werkelijk)

Eventueel overig aangewend jargon wordt in de tabellen geduid in de kolom 'bijzonderheden'.

Staven en hoofdkwartieren

Hieronder de drie belangrijkste hoofdkwartieren en hun staven. Het gaat om achtereenvolgens het Algemeen Hoofdkwartier in Den Haag, het Hoofdkwartier Vesting Holland in Den Haag en het Hoofdkwartier Veldleger in Zeist.

Staffunctie Rang Naam Locatie Bijzonderhden
Algemeen Hoofdkwartier Den Haag
Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht (NL) Generaal H.G. Winkelman
Hoofd Bureau OLZ Res. Kol. GS L.L. Preij
Chef-staf landmachtstaf Gen.Maj. GS H.F.M. Baron van Voorst tot Voorst
Sous-chef landmachtstaf Kol. GS M.W.L. van Alphen
Hoofd Sectie I Lt. Kol. GS J.J.C.P. Wilson Operati n
Hoofd Sectie II Maj. GS J. Govers Technische aangelegenheden
Hoofd Sectie III Lt. Gen. H.A.C. Fabius Inlichtingendienst
Hoofd Sectie III, bureau IIIa Lt. Kol. GS J.G.M. v.d. Plassche Inl. Buitenland
Hoofd Sectie III, bureau IIIb Lt. Kol tit. T.S. Rooseboom Inl. Binnenland
Hoofd Sectie III, bureau IIIc Res. Kol. H. Koot Contraspionage
Hoofd Sectie III, bureau IIId onb. onb. Persdienst
Hoofd Sectie IV Kapt. GS J.D. Scheper Juridische aangelegenheden
Hoofd Sectie VIIa Lt. Kol. C.F. Hengeveld Controle op administratie
Hoofd Sectie VIIb Kapt. R. Middelbeek Administratie en verpleging
Cmdt troependetachement Kapt. L.M. Arnoldy Beveilinging AHK
Cmdt Luchtverdediging - Hoofd Afdeling Luchtverdediging Lt. Gen. P.W. Best
Chef-staf Afd. Luchtverdediging Lt. Kol. GS V.E. Wilmar
Sous-chef Afd. Luchtverdediging Maj. GS J.H. Droste
Hoofd Sectie Artillerie Lt. Kol. C.C. Grosjean
Hoofd Sectie Luchtvaart Kapt. GS A. Baretta
Cmdt troependetachement Res. Kapt. J.H. Kouwenhoven Beveiliging
Hoofd (en directeur) Afdeling Etappen- en Verkeersdienst Kol. GS H.H. Thoden van Velzen
Chef-staf EVD Lt. Kol. (tijd.) GS (KNIL) C.O. van Kesteren
Hoofd algemene zaken Res. Maj. SD W. Kool
Hoofd Sectie Spoorwegdienst Kapt. GS J.J. Jurrissen
Hoofd Sectie Motordienst Kapt. J.A. Geensen
Hoofd Sectie Vaartuigendienst Maj. L.W. Nijland
Hoofd Sectie Verbindingsdienst Lt. Kol. J.N. Schreuder
Hoofd Sectie Bruggen en Veren Lt. Kol. (tijd.) P.W. van Bleijswijk Ris
Hoofd Sectie Wegen Res. Lt. Kol. S. Prins
Hoofd Sectie Luchtvaartdienst Res. Kapt. SD W. Bolken
Hoofd Sectie Burgerbevolking en Krijgsgevangenen Res. Maj. SD W. Cool
Hoofdkwartier Vesting Holland Den Haag
Commandant Vesting Holland Res. Lt. Gen. J. van Andel
Adjudant Res. Kapt. K.P. Innemee
Chef-staf C-VH Lt. Kol. GS W. Thomson
Hoofd Sectie I Kapt. GS (KNIL) J.J. Mojet Operati n
Hoofd Sectie II Lt. Kol. (KNIL) J.J. van den Berge Intendance
Hoofd Sectie III Dir. OvG1 G. Broeders Gezondheidszorg
Hoofd Sectie IV Maj. A.W. van Zijl Artillerie
Hoofd Sectie V Kol. C.W. van Dooden Genie
Hoofd Sectie VI Res. Maj. van der Zee Verkeersdienst
Hoofd Sectie VII Res. Maj. C.G. Verwer Administratie
Hoofd Sectie VIII Res. Kapt. SD H. Judell Juridische zaken
Hoofd Sectie IX Ltz1 J. Veerman Marine aangelegenheden
Hoofd Verbindingsdienst Kapt. J.P.T.H. Makkink
Artilleriecommandant Res. Kol. L.J. de Decker
Cmdt Det. Politietroepen Kapt. J.H. Dieckmann
Stafkwartier Westfront VH Den Haag
Cmdt Westfront VH Res. Kol. G.J. de Groot
Chef-staf tevens Hoofd Sectie I Kapt. H.M.G.J. Lentz
Cmdt troependetachement Res. Kat. P. Heijbroek Beveiliging
Cmdt Groep Leiden Res. Lt. Kol. J.P. Boots Leiden
Chef-staf Kapt. M.J. v.d. Hoog
Cmdt Groep 's Gravenhage Res. Lt. Kol. T. Beets Den Haag
Chef-staf Res. Kapt. G. Reder
Hoofd Sectie V Lt.Kol. A.L. Thierens
Cmdt Groep Alkmaar Res. Lt. Kol. Y. Baan Alkmaar
Chef-staf Res. Kapt. C.J.F.J. Maassen
Cmdt Groep Haarlem Res. Lt. Kol. J.P. de Borst Haarlem
Chef-staf Res. Kapt. J. de Groot
Cmdt Positie IJmuiden Kltz. C. Hellingman IJmuiden
Chef-staf Ltz1. T.J. Walma vd Molen
Stafoff. landmacht Kapt. F.G. Altena
Cmdt Positie Hoek van Holland Kltz. J. van Leeuwen H.v.H.
Chef-staf Kltz. KMR J.J. Logger
Stafoff. landmacht Kapt. H.J. Kronig
Stafkwartier Zuidfront VH Oud-Beijerland Restant van voormalig St.Kw. Zuidfront VH
Hoofd Verbindingsdienst Res. Kapt. A..G. van Rijen
Hoofd Sectie II Res. Lt. Kol. C.W. Becking Onzeker Intendance
Hoofd Sectie IIIa Res. Dir.OvG2 J.M. Buwalda Gezondheidszorg
Hoofd Sectie V Kapt. A. Burgerdorffer Genie
Hoofd Vaartuigendienst Res. Kapt. J.J. Oetman
Commandant artillerie Kol. G.L.M.H. Higlij Onzeker
Hoofdkwartier van het Veldleger
Commandant Veldleger Lt. Gen. J.J.G. van Voorst tot Voorst Zeist
Chef-staf Veldleger Kol. GS A.H. Schimmel
Sous-chef Veldleger Lt. Kol. GS M.R.A. Bischoff van Heemskerck
Adjudant CV Kapt. GS J.P.A. Mekkes
Hoofd Sectie I Lt. Kol. GS V.E. Nierstrasz Generale staf en operati n
Hoofd Bureau LSK Lt. Kol ML J.H. Sar Luchtstrijdkrachten
Hoofd Sectie II Lt. Kol. J.B. de Jongh Technische aangelegenheden
Hoofd Sectie IIIa Dir.OvG1 L. den Houter Gezondheidszorg
Hoofd Sectie IIIb Lt. Kol. Dir. Prd arts A. Kuipers Veterinaire dienst
Hoofd Sectie IIIc Res. Lt. Kol. S. Schilderman Gasdienst
Hoofd Sectie IV Lt. Kol. G. Wegerif Artilleriematerieel
Hoofd Sectie V Lt. Kol. C. Mattern Genie
Hoofd Sectie VI Res. Kol. GS K.L. Rozendaal Verkeersdienst
Hoofd Sectie VIIa Lt. Kol. W. Weisfelt Controle administratie
Hoofd Sectie VIIb Res. Maj. J.A. Entingh Administratie en verpleging
Artilleriecommando
Veldlegerartilleriecommandant Kol. D.M. Lucardie
Chef-staf artilleriecommando Maj. F.G. D rst Britt
Overig
Cmdt weerdienstafdeling Res. 1e Lt. C.C. Klijnhout
Cmdt troependetachement Res. Ritm. Jhr. M. de Block van Scheltinga Beveiliging
Cmdt det. Politietroepen Kapt. L. de Zeeuw
Cmdt Verbindingsafdeling Res. Kapt. B. Herman
Stafkwartier Oostfront VH Gouda (onder CV)
C-Oostfront VH Res. Gen. Maj. J.H. Fruyt van Hertog
Chef-staf Maj. GS M.H.C. Herman
Hoofd Sectie I Kapt. C.J.V. van 't Woudt Generale staf
Hoofd Sectie II Res. Lt. Kol. G.A.J. v.d. Heijden Intendance
Hoofd Sectie III Dir.OvG2 H. Freie Generale dienst
Hoofd Sectie IV Res. Kapt. J. Havermans Materieel
Hoofd Sectie V Kol. H.L. van Roijen Genie
Hoofd Sectie VI Res. Kapt. A.C. de Bruijn Verkeersdienst/AAT
Hoofd Sectie VII Res. Kapt. F. Rinsma Administratie
Cmdt troependetachement Res. 1e Lt. H. Brouwer Beveiliging
Cmdt Groep Naarden Kol. W.C. Camman Naarden
Chef-staf Gr. Naarden Kapt. D. Huiting
Cmdt Groep Nieuwersluis Res Lt. Kol. M. Hillenius Nieuwersluis
Chef-staf Gr. Nieuwersluis Res. 1e Lt. F.M. Schneider Waarnemend ch-st
Cmdt Groep Utrecht Res. Kol. C.E.W. Baron van Voorst tot Voorst Utrecht
Chef-staf Gr. Utrecht Kapt. (KNIL) M. v.d. Heuvel
Cmdt Groep Lek Res. Kol. R. Boomsma Fort Honswijk
Chef-staf Gr. Lek Res. Kapt. A. Mulder
Cmdt Groep Merwede Res. Kol. J. de Jong Meerkerk
Chef-staf Gr. Merwede Res. Kapt. (KNIL) T. Willer


Het Korps Politietroepen

Over het korps politietroepen is vaak veel verwarring. Men rekent hen regelmatig tot de Marechaussee, waaronder de politietroepen organisatorisch overigens tot 1935 ook vielen. Mede met het oog op de onderscheidelijke taak, met name de vanaf 1936 expliciete taak voor de politietroepen binnen de zgn. 'Strategische Beveiliging' (SB), werd het Korps in 1935 zelfstandig. Het had - als men het goed en kort zou willen omschrijven - 'politionele gevechts- en beveiligingstaken'. Daarom hieronder een indeling op hoofdlijnen met kaderleden.

De sterkte van het Korps lag rond de 1.600 beroepsmilitairen en ca. 400 dienstplichtigen. Op een enkele uitzondering na, waren de dienstplichtigen met (overwegend) beroepskader in de 5e, 6e en 7e Compagnie geconcentreerd. Beroepsmilitairen waren gewoonlijk allen in de rang van korporaal of hoger actief. Beroepssoldaten kende het korps niet. De soldaten die men alsnog aantreft, waren hetzij recruut, hetzij dienstplichtig en behorende tot een der ordecompagni n in de grote steden.

De eerste vier compagnie n waren beperkt van grootte. Gemiddeld 100-120 man. Veel politietroepen waren elders in het land in kleine detachementen ondergebracht. Dat waren eenheden die bij brigades en territoriale hoofdkwartieren waren ingedeeld, maar vooral groepen die de Strategische Beveiliging langs de IJssel, Maas, Maas-Waalkanaal en Hollands Diep tot taak hadden. Zij bemanden de rivierkazematten (meestal m.u.v. de zware mitrailleur) en waren verantwoordelijk voor de vernielingstaken.

Eenheid Commandant Locatie Hoger commando Bijzonderheden
Korpscommandant Lt.Kol. J.Th. Heine Den Haag OLZ
Beroepspersoneel
1e Compagnie Maj. jhr J. van Suchtelen Div. C-I.LK
2e Compagnie Maj. J. vd Ploeg Div. C-IV.LK
3e Compagnie Lt. Kol. C. Koopman Div. C-III.LK
4e Compagnie Kapt. H. Onderstal Div. C-II.LK
Motorverkeersbrig. 1e lt. E.V. Kengen Den Haag C-VH 24 motoren met zijspan, 1 vr.w. , 1 auto
Depot Ptr. Onb. Nieuwersluis en Den Haag C-VH
Groepen Ptr. - SB SB Strategische Beveiliging detachementen
Reservepersoneel
5e Compagnie Kapt. P. Verschoor Amsterdam C-VH Ordetaken grote steden
6e Compagnie Kapt. J.L. Sch fer Amsterdam C-VH Ordetaken grote steden
7e Compagnie Kapt. J.A.J. Horssen Den Haag C-VH Ordetaken grote steden


Stellingen en territoriaal commando's

De belangrijkste stellingen en alle territoriale c.q. regionale commando's worden hieronder opgesomd, samen met de meest voorname stafposities.

Stelling / Territoir Commandant Locatie Hoger commando Bijzonderheden
TB Brabant / Peeldivisie
TBNrB / Cmdt Peeldivisie Kol. L.J. Schmidt Eindhoven C-III.LK 10 mei: OLZ
Chef-staf, tevens Hoofd Sectie 1 Kapt. GS B.M.P. van Griethuijzen
Hoofd Bureau I-1 1e Lt. J.J. Wijnsouw Tactische aangelegenheden
Hoofd Bureau I-2 Kapt. P.C. Geus Organisatie
Hoofd Bureau I-3 1e Lt. (KNIL) H.E.C. van Ameyden van Duijn Inlichtingen
Hoofd Bureau I-4 Res. 2e Lt. J.T.M. v.d. Vaart Militair Gezag
Hoofd Sectie II Kapt. A.L. Willems Intendance
Hoofd Sectie IIIa Res. Dir. OvG3 Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie V Res. Kapt. W.J.H.L. Sprangers Genie
Hoofd Sectie VIIa Maj. G.H. Boomer Control administratie
Hoofd Sectie VIIb Kapt. E. Daams Administratie stafkwartier
Afdeling O & O Res. Kapt. M.W. Bo sson Ontwikkeling en ontspanning
Cmdt troependet. Res. 1e Lt. V.F.H. Ronnen Beveiliging
C-Vak Schaijk Res. Lt. Kol. J. Detmar Schaijk
- chef-staf Kapt. H.W. Lenderink
C-Vak Erp Lt. Kol. E. Snoek Erp
- chef-staf Res. Kapt. J.J. van Hoogstraten
C-Vak Bakel Res. Lt. Kol. F.N.F. van der Schrieck Deurne
- chef-staf Res. Kapt. J.C. Versluijs
C-Vak Asten Lt. Kol. G.E.A. Themann Asten
- chef-staf Res. Kapt. N. Kriens
C-Vak Weert Res. Lt. Kol. C. van der Woude Weert
- chef-staf Kapt. G.D. Ketting
TB Zuid-Limburg
TBZL Lt. Kol. A. Govers Maastricht OLZ
Chef-staf, tevens Hoofd Sectie 1 Maj. N. Tibo
Sous-chef Kapt. H.A. Viseur
TB Overijssel
TBO Kol. J. Dwars Apeldoorn CV
Chef-staf Kapt. GS G. Dijkstra
Hoofd Sectie I Kapt. J.W.A. Stout Technische aangelegenheden
Hoofd Sectie I-3 Kapt. L. de Zeeuw Inlichtingen
Hoofd Sectie II Res. Lt. Kol. A.J. Bakker Intendance
Hoofd Sectie III Dir. OvG3 W.J. Scheffelaar Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie VII Kapt H.L.L. Reints Administratie
Adjudant TBO Kapt. W.P.J.A. Heijmans
TB Friesland
TBF Kol. J. Veenbaas Groningen C-Stg.Hd.
Chef-staf Maj. P.W. Pieters
Hoofd Sectie I Kapt. H.F. Beenhakker Technische aangelegenheden
Hoofd Verbindingsafd. Res. Kapt. J. van Dijke
Hoofd Sectie III Res. OvG1 H.A. Vogelzang Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie V Res. Kapt. J.A.P.A. de Lange Genie
Cmdt KMAR en Ptr det. Kapt. Jhr. G.A. Bowier
Adjudant TBF Res. Kapt. J.H.M. Hekman
Stelling Den Helder
Stellingcommandant Sbn H. Jolles Den Helder OLZ tevens CMRW
Chef-staf Zeemacht Stg DH Ktz J.G. v.d. Berg
Adj.-chef Ltz1 L. Tissot van Patot
Chef-staf Landmacht Stg DH Kapt. GS I.L. Uyterschout
Hoofd Sectie I 1e Lt. A.L.M. Vreeswijk Generale staf
Hoofd Verbindingsafd. Res Maj. L. Nuver
Hoofd Luchtverdediging Kapt. C. van Dongen
Hoofd Sectie II Res. Kapt. W. Antheunissen Intendance
Hoofd Sectie IIIa Res. Dir. OvG3 J. Bijtel Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IIIc Res. OvG1 J.W. Creyghton Gasdienst
Hoofd Sectie IV Res. Kapt. G.C. Dibbetz Artillerie materieel
Hoofd Sectie V Res. Lt. Kol. W.N.A. van Es Genie en inundatiedienst
Hoofd Sectie VIIa Res. Maj. P.W. Groot Administratief controleur
Hoofd Sectie VIIb Maj. E.J. Bruins Administratie en verpleging
Cmdt Artillerie Maj. W.H. Doorman Kustartillerie
Hoofd Triangulatieafd. Res. Kapt. F. Allema
Dir. Stellingpark Res. Kapt. H. v.d. Bok
Cmdt troependet. Res. 1e Lt. H.J. de Ruiter Stafbeveiliging
CMM Terschelling Ktz K. van Aller
CMM IJsselmeer Sbn A. Vreede v.a. 13 mei 1940
Cmdt Vliegkamp de Mok Ktz J.W.G. van Hengel
Cmdt Vliegkamp de Kooi Kltz W.H. Tettenburg
Cmdt Vliegpark de Vlijt Kapt.-vl.-wnr. J.L. Zegers
Cmdt Det. Kornwerderzand Kapt. C.F.J. Boers Fort Kornwerderzand
Cmdt Det. Den Oever Res. Kapt. G. Kuiken Fort Den Oever
Commando Zeeland
Cmdt Zeeland Sbn H.J. v.d. Stad Middelburg OLZ
Chef-staf LM, tevens Hoofd Sectie I Kapt. GS. J.F. van Kervel Landmachtstaf
Sous-chef Kapt. J. Hofs
Artilleriecommandant Lt. Kol. H.J. Karel
Hoofd Sectie II Kapt. A.J.M. van Gulick Administratie en verpleging
Hoofd Sectie IIIa Res. Dir. OvG2 J.H. Pameijer Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IV Kapt. A.S.R. Schuiling Artillerie Materieel
Hoofd Sectie V Res. Lt. Kol. J.F. Beckman Genie
Hoofd Verbindingsafd. Res. 1e Lt. H.A.C. Hamerlijnck
Cmdt Det. Ptr SM Ptr M. de Valk Politietroepen
Cmdt Troependet. Res. 1e Lt. J.J. van Oort Stafbeveiliging
Chef-staf ZM Kltz W. v.d. Donker Zeemachtstaf
Sous-chef Ltz1 J.W.C. Calten Houwing
Luchtbeschermingsoff. Ltz1 W.H. van Zadelhoff
Chef bureau Ltz2 C.H.E. Brainich von Brainich Felth
Radioverb. off. Ltz2 Jhr. J.H.W.S. Laman Trip
Hoofd Geneesk. dienst OvG1 M. v.d. Sluis
Hoofd Intendant Off.v.Adm. 1 J.M. Tinga
Adjudant CZ Ltz2 J.W.P. von M hlen
Secretaris CZ Off.v.Adm.3 G. Feith
Cmdt 1e MARN Bat. Lt.Kol. Marn KMR Baron H. van Hemert tot Dingshof Bataljonscommandant



Legerkorpsen, divisies en brigades

Hieronder worden de hoogste functies weergegeven in de Veldleger infanterie eenheden van legerkorpsniveau tot en met brigadeniveau. De eveneens deels onder het Veldleger te scharen territoriale organisaties zijn hierboven reeds beschreven en worden vanzelfsprekend niet herhaald.

Eenheid Commandant Locatie 10 mei Bijzonderheden
Legerkorpsen
1e Legerkorps (I.LK) [1e en 3e Divisie] Op 10 mei: C-VH
Legerkorpscommandant Gen. Maj. N.T. Carstens Den Haag
Chef-staf Lt. Kol. GS D.A. van Hilten
Hoofd Sectie I q.q. sous-chef Kapt. GS J.J. Pape Operati n
Hoofd Verbindingsdienst Res. Maj. E.A.J.M. Baron van Voorst tot Voorst
Adjudant C-LK Kapt. P.W. de Zwart
Hoofd Sectie II Lt. Kol. P.P.W. van Leeuwen Intendance
Hoofd Sectie IIIa Dir. OvG3 F.J. Beernink Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IIIc Kapt. C.F. v.d. Berg Gasdienst
Hoofd Sectie IV Res. Kapt. E.A.A. Liers Materieel
Hoofd Sectie V Lt. Kol. W.H. Schukking Genie
Hoofd Sectie VIIa Maj. J. Martens Controleur adm.
Hoofd Sectie VIIb Res 1e Lt. F.H. Immink Administratie en verpleging
LK Artilleriecmdt Kol. W.J. Rijkens Cmdt alle DA en LKA eenheden
Cmdt LK artillerie Lt. Kol. F.H. Wanninkhof Cmdt legerkorps artillerie afdelingen
Cmdt LK verbindingsafd. Res. Kapt. L.J. van Nes
Cmdt Ptr det. (1e Cie Ptr) Maj. Jhr. J. van Suchtelen
Cmdt LKT Res. Lt. Kol. H.J.A. van Son Legerkorpstrein (tros)
2e Legerkorps [II.LK] [2e en 4e Divisie] Doorn Grebbelinie
Legerkorpscommandant Gen. Maj. H. Harberts
Chef-staf Lt. Kol. GS P.R.F.C. de Bruijn
Hoofd Sectie I q.q. sous-chef Kapt. GS C.C. van Mouruk
Hoofd Verbindingsdienst Res. Maj. P.J.H.A. Nordlohne
Adjudant C-LK Onbekend
Hoofd Sectie II Maj. J.P.H. van Aalst Intendance
Hoofd Sectie IIIa Dir. OvG2 K. Kroeze Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IIIb Dir. Pdarts J. Roos Veterinaire dienst
Hoofd Sectie IIIc Res. Kapt. J.J. Woldendorp Gasdienst
Hoofd Sectie IV Res. Kapt. L.L. van Praag Materieel
Hoofd Sectie V Kapt. A. Jansen Genie
Hoofd Sectie VIIa Lt. Kol. A.T. Reijst Controleur administratie
Hoofd Sectie VIIb Maj. J. van Embden Andres Administratie en verpleging
LK artilleriecmdt Kol. P.J.A. Bartels Cmdt alle DA en LKA eenheden
Cmdt LK artillerie Res. Lt. Kol. J.P. Enklaar (q.q. C-19.RA) Cmdt LK art. afd.
Cmdt LK verbindingsafd. Kapt. J.J.A. de Ridder
Cmdt KMAR det. Kapt. (KMAR) G.J.W. Gelderman
Cmdt Ptr det. (4e Cie) Kapitein (Ptr) H. Onderstal
Cmdt troependet. Kapitein (KNIL) P.A. Berlijn
3e Legerkorps [III.LK] [5e en 6e Divisie] Vught Afwachtingsgebied
Legerkorpscommandant Gen. Maj. A.A. van Nijnatten
Chef-staf Maj. GS A.G.J.M.F. v.d. Kroon
Hoofd Sectie I q.q. sous-chef Kapt. GS P.G.C.A. v.d. Speck-Obreen
Hoofd Verbindingsdienst Res. Maj. J.T.J. M. Theunissen
Adjudant C-LK Kapt. A.J.E. Lamberti
Hoofd Sectie II Maj. P.J.H. de Roos Intendance
Hoofd Sectie IIIa Dir. OvG2 H. Vos Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IIIc Kapt. K. v.d. Weerd Gasdienst
Hoofd Sectie IV Onbekend Materieel
Hoofd Sectie V Lt. Kol. J. Zwart Genie
Hoofd Sectie VIIa Lt. Kol. G.B.O. Kuijck Controleur administratie
Hoofd Sectie VIIb Kapt. E.J. Bruins Administratie en verpleging
LK Artilleriecommandant Kol. C. de Jongh Cmdt alle DA en LKA eenheden
Cmdt LK verbindingsafd. Kapt. K.C.F. Perquin
Cmdt Ptr det. (3e Cie Ptr) Lt. Kol. (Ptr) C. Koopman
Cmdt troependet. Res. Kapt. J.H. Velsen
4e Legerkorps [IV.LK] [7e en 8e Divisie] Bilthoven - Bosch en Duin Grebbelinie
Legerkorpscommandant Gen. Maj. A.R. v.d. Bent
Chef-staf Maj. GS H.C. Berghuis
Hoofd Sectie I q.q. sous-chef Maj. GS (KNIL) C. Giebel
Hoofd Verbindingsdienst Res. Maj. J.C. Smid
Adjudant C-LK Res. 1e Lt. D.W. van Dam
Hoofd Sectie II Maj. C.J.A. Kroeze Intendance
Hoofd Sectie IIIa Dir. OvG2 N.H. Arkema Geneeskundige dienst
Hoofd Sectie IIIc Res. Kapt. A.L.W. de Gee Gasdienst
Hoofd Sectie IV Res. Kapt. D.G.G. van Ringelenstein Materieel
Hoofd Sectie V Kapt. J.C. Stumphuis Genie
Hoofd Sectie VIIa Kapt. J. van Strien Controleur administratie
Hoofd Sectie VIIb Kapt. J.H. Oonk Administratie en verpleging
LK artilleriecmdt Kol. A.G. Lagerweij Cmdt alle DA en LKA eenheden
Cmdt LK verbindingsafd. Res. Kapt. .C. Tolk
Cmdt Ptr. det. (2e Cie) Maj. (Ptr) J. v.d. Ploeg
Cmdt troependet. Res. Kapt. D. Houtzager
Cmdt LKT Kapt. E.W.G. van Olden Legerkorpstrein (tros)
Divisies en brigades
1e Divisie [I.Div.] Den Haag
Divisiecommandant Kol. W.F.K. Bischoff van Heemskerck
Chef-staf Kapt. A.T.C. Opsomer
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. I.H. Bolman

2e Divisie [II.Div.]

Leersumsche veld
Divisiecommandant Kol. J.T. Barbas
Chef-staf Ritm. P.M.M. Tielens
Sous-chef q.q. Hoofd S1 1e Lt. G.M.J. de Chateau
3e Divisie [III.Div.] Haarlem
Divisiecommandant Kol. L.H. Kraak
Chef-staf Maj. J.N. Breunese
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Res. Kapt. Meijer
4e Divisie [IV.Div.] Remmerden
Divisiecommandant Kol. A.A.M. van Loon
Chef-staf Kapt. GS G.J. le F vre de Montigny
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. K.F. Puffius
5e Divisie [V.Div.] Noord-Brabant Afwachtingsgebied
Divisiecommandant Kol. M. de Jong
Chef-staf Kapt. K. van Rijn
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. J.F.M. Steenmetzer
6e Divisie [VI.Div.] Noord-Brabant Afwachtingsgebied
Divisiecommandant Kol. C.P. Br ckel
Chef-staf Kapt. GS F.W.J.M. Peters
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Onbekend
7e Divisie [VII.Div] Soestduinen
Divisiecommandant Kol. F.B.A.J. Jansen
Chef-staf Kapt. T.C. Dierendonck
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. A.A.J.J. Thomson
8e Divisie [VIII.Div.] Oud-Leusden
Divisiecommandant Kol. A. de Vries
Chef-staf Maj. D. Brouwer
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. H. v.d. Vloodt
Lichte Divisie [LD] Den Bosch Afwachtingsgebied
Divisiecommandant Kol. H.C. v.d. Bijl
Chef-staf Maj. GS J.E. Coers
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. GS P. Forbes Wels
Cmdt Afz. Staf. Lt. Kol. J.J. van Diepenbrugge
Chef staf Afz. St. Kapt. J.L.H.A. Antoni
Brigade A [Brig. A.] Aalst
Brigadecommandant Kol. J. van Voorthuijsen
Chef-staf Kapt. GS J.H. Jager
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. W. de Boer
Groep Betuwe Res. lt.-kol. J. Visser Elst (Bet.)
Adj. q.q. chef-staf Res. kapt. L.B. van Dijk
Brigade B [Brig. B.] Wamel-Leeuwen
Brigadecommandant Kol. J.C.C. Nijland
Chef-staf Kapt. GS C.D. Kamerling
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. P.J. la Gordt Dilli
Groep Maas-Waal lt-kol G. Land (q.q. C-26.IR) Wychen
Adj. q.q. chef-staf res kapt. M.J.B. van Loon
Brigade C / Groep Kil Puttershoek
Groepscommandant Res. Kol. J.A.G. van Andel Voorheen C-Brig. C.
Chef-staf Kapt. GS M.R.H. Calmeijer
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Kapt. E.L. Voorwinden
Groep Spui Oud-Beijerland
Groepscommandant Res. Kol. G.A. de Brauw Voorheen C-Zuidfront VH
Chef-staf Kapt. (KNIL) A.J.A. Pereira
Sous-chef q.q. Hoofd S1 Res. Kapt. W.G. Klomp
Brigade G [Brig. G.] Culemborg
Brigadecommandant Res. Gen. Maj. G. Dames
Chef-staf Maj. B. Brinkman
Toegevoegd hoofdofficier Res. Kol. J. Dormaar

Infanterie

In de tabel hieronder de positie van alle bataljons van het Nederlandse veld- en vestingleger op 10 mei 1940 0355 uur.

Eenheid Commandant Hoger verband Hoogste verband Locatie Co. Bijzonderheden
Reg. Jager Lt. Kol. H.D. Scherpenhuijzen West-Nederland OLZ 10 mei: C-VH
- I-RJ Res. Maj. M. Oosters 1e Divisie 1e Legerkorps Monster OLZ
- II-RJ Maj. W. van Wijk 1e Divisie 1e Legerkorps 's Gravezande OLZ
- III-RJ Maj. A.J.R. de Vos Vlb Waalhaven C-Lvd Waalhaven C-VH Vliegvelddefensie
Reg. Grenadiers Maj. J.K. de Visser (wd) West-Nederland OLZ 10 mei: C-VH
- I-RGr Maj. W. Antheunissen 1e Divisie 1e Legerkorps Loosduinen OLZ
- II-RGr Res. Maj. Jhr T.W.M. van Grotenhuis van Onstein 1e Divisie 1e Legerkorps Den Haag Vogelwijk OLZ
- III-RGr Res. Maj. E.C.F. ten Haaf Vlb Ypenburg C-Lvd Ypenburg C-VH Vliegvelddefensie
1.RI Lt. Kol. L.K. van Loon 3e Divisie 1e Legerkorps West-Nederland OLZ 10 mei: C-VH
- I-1.RI Res. Maj. H.C. la Roi 3e Divisie 1e Legerkorps Regio Lisse - Sassenheim OLZ
- II-1.RI Maj. N.J. Tielrooij 3e Divisie 1e Legerkorps Regio Lisse - Sassenheim OLZ BC v.a. 11 mei
- III-1.RI Res. Maj. H.P. Meijer 3e Divisie 1e Legerkorps Regio Lisse - Sassenheim OLZ
2.RI Lt. Kol. E.H.C. van Gent
- I-2.RI Maj. C. Hoogers 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- II-2.RI Res. Maj. J.F.L. Bruijn Vak Erp Peeldivisie Volkel (omg.) CV Peel-Raamstelling
- III-2.RI Res. Maj. Jhr. D.P.M. Graswinckel 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
3.RI Lt. Kol. F.D.M.H.A. van Aelst
- I-3.RI Maj. A. Netze Vak Schaijk Peeldivisie Mill (omg.) CV Peel-Raamstelling
- II-3.RI Res. Maj. G.J.M. Somers 6e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- III-3.RI Res. Maj. A.J.L. Juten 6e Divisie 3e Legekorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
4.RI Lt. Kol. H.D. Buurman 1e Divisie 1e Legerkorps Katwijk-Noordwijk(ZH) OLZ 10 mei: C-VH
- I-4.RI Res. Maj. M. van Lokhorst 1e Divisie 1e Legerkorps Noordwijk OLZ BC v.a. 12 mei
- II-4.RI Res. Maj. J.J.N. Cramer 1e Divisie 1e Legerkorps Noordwijk OLZ
- III-4.RI Maj. J. Mallinckrodt 1e Divisie 1e Legerkorps Vlv Valkenburg / Katwijk OLZ
5.RI Lt. Kol. J.W. v.d. Lely 8e Divisie 4e Legerkorps Grebbelinie Noord CV Grebbelinie Noord
- I-5.RI Res. Maj. L. Kleiboer 8e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort Zuid (hw) CV Grebbelinie Noord
- II-5.RI Res. Maj. J.G.M. Wastenecker 8e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort Noord (hw) CV Grebbelinie Noord
- III-5.RI Maj. E. Wolthuis 8e Divisie 4e Legerkorps Hoevelaken (vp) CV Grebbelinie Noord
6.RI Lt. Kol. H.A. Ribbius West-Nederland
- I-6.RI Maj. A.J.M. Allard Vak Schaijk Peeldivisie Mill (omg.) CV Peel-Raamstelling
- II-6.RI Kapt. K. Siersema 6e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- III-6.RI Maj. H.G.A. Reimers 6e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
7.RI Lt. Kol. H. Voorwalt 7e Divisie 4e Legerkorps Grebbelinie Noord CV Grebbelinie Noord
- I-7.RI Maj. H.H.B. Top 7e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort NW (vp) CV Grebbelinie Noord
- II-7.RI Res. Maj. J. Appels 7e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort Eem (hw) CV Grebbelinie Noord
- III-7.RI Res. Maj. P.J.W. van Malssen 7e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort Noord (hw) CV Grebbelinie Noord
8.RI Lt. Kol. W.F. Hennink 4e Divisie 2e Legerkorps Grebbeberg CV Grebbelinie Zuid
- I-8.RI Maj. W.P. Landzaat 4e Divisie 2e Legerkorps Grebbeberg (hw) CV Grebbelinie Zuid
- II-8.RI Res. Maj. (KNIL) J.H.A. Jacometti 4e Divisie 2e Legerkorps Grebbeberg (hw) CV Grebbelinie Zuid
- III-8.RI Maj. C.J. Voigt 4e Divisie 2e Legerkorps Grebbeberg (hw+vp) CV Grebbelinie Zuid
9.RI Lt. Kol. K.J. Evenwel 3e Divisie 1e Legerkorps West-Nederland OLZ 10 mei: C-VH
- I-9.RI Maj. L.C. van der Schee 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
- II-9.RI Res. Maj. R.T. Elshof 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
- III-9.RI Res. Maj. D. Sprock 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
10.RI Lt. Kol. P.J. v.d. Briel
- I-10.RI Res.Maj. C.G. Knol 2e Divisie 2e Legerkorps Veenendaal CV Grebbelinie Zuid
- II-10.RI Maj. J.A. Claessen 2e Divisie 2e Legerkorps Ederveen - de Klomp CV Grebbelinie Zuid
- III-10.RI Res. Maj. F.L. Visser 2e Divisie 2e Legerkorps Veenendaal Zuid CV Grebbelinie Zuid
- IV-10.RI Maj. J.G. Arentz 2e Divisie 2e Legerkorps Leersum (reserve) CV Rotterdam 11 mei
11.RI Lt. Kol. T.J. Reeser
- I-11.RI Maj. J.J.M. de Bruijn 2e Legerkorps CV Driebergen - Leersum (res.) CV Rotterdam 10 mei
- II-11.RI Res. Maj. M. van Dijk 2e Divisie 2e Legerkorps Leersum (res.) CV Grebbelinie Zuid
- III.11.RI Maj. G.H. v.d. Ploeg 2e Legerkorps CV Driebergen - Leersum (res.) CV Grebbelinie Zuid
12.RI Lt. Kol. G. St rm 3e Divisie 1e Legerkorps West-Nederland OLZ 10 mei: C-VH
- I-12.RI Res. Maj. J. de Vries 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
- II-12.RI Res. Maj. J.A. Tegelaar 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
- III-12.RI Res. Maj. H.M.C. van Dijk 3e Divisie 1e Legerkorps Sector Haarlem OLZ
13.RI Lt. Kol. G. Greidanus
- I-13.RI Res. Maj. J.J.C. Staal Vak Erp Peeldivisie Elsendorp (omg.) CV Peel-Raamstelling
- II-13.RI Res. Maj. M.C.J. van Dijck 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- III-13.RI Maj. J.F.A. Crefcoeur 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
14.RI Lt. Kol. J.W. Oosterveen
- I-14.RI Maj. J.J. Harts 6e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- II-14.RI Res. Maj. J. Geense 6e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- III-14.RI Res. Maj. E.G. D bken Vak Schaijk Peeldivisie Grave (Maas) CV Peel-Raamstelling
15.RI Lt. Kol. L.A.C. de Bock
- I-15.RI Res. Maj. H.H.J. Ruijten 2e Divisie 2e Legerkorps Scherpenzeel (vp) CV Grebbelinie zuid
- II-15.RI Maj. W. Gerlach 2e Divisie 2e Legerkorps S'zeel - Woudenberg (hw) CV Grebbelinie Zuid
- III-15.RI Res. Maj. P.E. Gramberg 2e Divisie 2e Legerkorps Scherpenzeel (hw) CV Grebbelinie Zuid
- IV-15.RI Res. Maj. A.F.H. Jansen 2e Divisie 2e Legerkorps Woudenberg (res.) CV Rotterdam 10 mei
16.RI Lt. Kol. J. Visser 8e Divisie 4e Legerkorps Grebbelinie Noord CV Grebbelinie Noord
- I-16.RI Res. Kapt. J. Klaversteijn 8e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort - Hamersveld CV Grebbelinie Noord
- II-16.RI Res. Maj. J.J. Hens 8e Divisie 4e Legerkorps Amersfoort - Megel CV Grebbelinie Noord
- III-16.RI Res. Maj. H. Thijs 8e Divisie 4e Legerkorps Oud-Leusen (res + vp) CV Leiden 10 mei
17.RI Maj. J.G. v.d. Veen (wd)
- I-17.RI Res. Kapt. J. Simons (wd) 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- II-17.RI Res. Kapt. G.J. Klompers Vak Erp Peeldivisie Erp (Omg.) CV Peel-Raamstelling
- III-17.RI Res. Maj. J.A.A.M. Gerritse 5e Divisie 3e Legerkorps Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
18.RI Lt.Kol. J. de Lange 7e Divisie 4e Legerkorps Grebbelinie Noord CV Grebbelinie Noord
- I-18.RI Res. Maj. L. Beek 7e Divisie 4e Legerkorps IJsselmeer - Eemnes (hw + vp) CV Grebbelinie Noord
- II-18.RI Res. Maj. J.L. te Winkel 7e Divisie 4e Legerkorps Zevenhuizen (vp) CV Grebbelinie Noord
- III-18.RI Res. Maj. J.H. Ronhaar 7e Divisie 4e Legerkorps Soest - Soestdijk (hw) CV Grebbelinie Noord
19.RI Lt. Kol. S.H. Smits 4e Divisie 2e Legerkorps Grebbelinie Zuid CV
- I-19.RI Res. Maj. B.G. Meijerman 4e Divisie 2e Legerkorps Middelbuurt CV Grebbelinie Zuid
- II-19.RI Res. Maj. J.B. van Apeldoorn 4e Divisie 2e Legerkorps Rhenen / Grebbeberg CV Grebbelinie Zuid
- III-19.RI Maj. W.F. Weber 4e Divisie 2e Legerkorps Achterberg CV Grebbelinie Zuid
20.RI Lt. Kol. I. Engers
- I-20.RI Res. Maj. J. Pannekoek 4e Legerkorps CV Woudenberg (res.) CV LK reserve
- II-20.RI Res. Maj. H.W. Renkema 4e Legerkorps CV Soesterberg e.o. CV Leiden 10 mei
- III-20.RI Res. Maj. G.J. Doornink Cmdt Soesterberg CV Vlb Soesterberg CV
- IV-20.RI Maj. J.W. van Mansvelt CV CV Meerdere locaties (res.) CV Meerdere locaties
21.RI Lt. Kol. J. de Vries 8e Divisie 4e Legerkorps Grebbelinie Noord CV Grebbelinie Noord
- I-21.RI Maj. J.P. Bri t 8e Divisie 4e Legerkorps Woudenberg - Ekeris (hw) CV Grebbelinie Noord
- II-21.RI Res. Maj. F.O. Groeneveld 8e Divisie 4e Legerkorps Voskuilen CV Grebbelinie Noord
- III-21.RI Maj. J.J. Six Dijkstra 8e Divisie 4e Legerkorps Austerlitz (res. + vp) CV Rotterdam 12 mei
22.RI Lt. Kol. J.F. de Ridder 2e Divisie 2e Legerkorps Grebbelinie Zuid CV Grebbelinie Zuid
- I-22.RI Res. Maj. G. Heij 2e Divisie 2e Legerkorps Renswoude (vp) CV Grebbelinie Zuid
- II-22.RI Maj. C.A. van Beek 2e Divisie 2e Legerkorps Emmikhuizerberg (hw) CV Grebbelinie Zuid
- III-21.RI Res. Maj. W.F. Stoltenhoff 2e Divisie 2e Legerkorps Overberg - de Haar (hw) CV Grebbelinie Zuid
23.RI Res. Lt. Kol. W.A.C. van Dam Groep Merwede Oostfront VH CV Oostfront VH
- I-23.RI Res. Maj. D.K. Schrek Vak Arkel Groep Merwede Arkel CV Oostfront VH
- II-23.RI Res. Maj. J. Teixeira de Mattos Vak Sleewijk Groep Merwede Sleewijk CV Oostfront VH
- III-23.RI Maj. J. Meijer Vak Leerdam Groep Merwede Leerdam CV Oostfront VH
24.RI Res. Lt. Kol. J. Smit Brig.B CV Maas-Waalstelling CV Maas-Waalstelling
- I-24.RI Res. Kapt. W.H. B ckert Brig.B CV Druten - Megen CV Maas-Waalstelling
- II-24.RI Res. Kapt. C. Hess Brig.B CV Druten - Megen CV Maas-Waalstelling
- III-24.RI Res. Maj. J. de Kruijff Brig.B CV Druten - Megen CV Maas-Waalstelling
25.RI Lt. Kol. J.W. Buurman
- I-25.RI Res. Maj. A.G. Cool Vlb Schiphol C-Lvd Haarlemmermeer C-VH Vliegbasis defensie
- II-25.RI Res. Kapt. S. Mozes Gr Utrecht Oostfront VH Utrecht CV Oostfront VH
- III-25.RI Maj. A. Floor Brig.G CV Beesd CV Linge defensie
26.RI Lt. Kol. G. Land (q.q. C-Groep Maas-Waal) tot 10 mei 1940
- I-26.RI Res. Maj. E.P. Weber Groep Maas-Waal C. Brig.B Sector Heumen - Hatert CV Maas-Waalkanaal
- II-26.RI Kapt. F.G. van Opbergen (wd) Vak Schaijk Peeldivisie Cuijk (omg.) CV Maaslinie (C. oorspr. Maj. G. Minderhoud)
- III-26.RI Res. Maj. C.A.F.W. Sicherer Vak Bakel Peeldivisie Grubbenvorst - Broekhuizen CV Maaslinie
27.RI Res. Lt. Kol. F.N.F. v.d. Schrieck (q.q. C-Vak) Vak Bakel Peeldivisie Rips - Deurne CV Peel-Raamstelling
- I-27.RI Res. Maj. A.J.R. Buijtelaar Vak Bakel Peeldivisie Deurne CV Peel-Raamstelling
- II-27.RI Res. Maj. G.J. Tielrooij Vak Bakel Peeldivisie Milheeze CV Peel-Raamstelling
- III-27.RI Res. Kapt. G.J. van Aerden Vak Bakel Peeldivisie Rips CV Peel-Raamstelling
28.RI Res. Lt. Kol. G.W. Stroink Groep Kil Zuidfront VH Zuidfront VH C-VH Zuidfront VH
- I-28.RI Res. Maj. C.W.E. van Hoek Vak Wieldrecht Groep Kil Eiland van Dordrecht C-VH Zuidfront VH
- II-28.RI Maj. D.P. Ravelli Vak Strijen Groep Kil Strijen C-VH Zuidfront VH
- III-28.RI Res. Maj. J. van Maanen Vak Strijen Groep Kil Strijen C-VH 3-III: Moerdijk
29.RI Lt. Kol. G. Land m.i.v. 10 mei 1940 middag
- I-29.RI Res. Maj. A. Hillen 3e Legerkorps CV Megen - Oijen CV tussenverdediging
- II-29.RI Maj. J.W.L. Versteegh Vak Schaijk Peeldivisie Grave CV Peel-Raamstelling
- III-29.RI Res. Maj. H. Schotman C-Brig.B CV Altforst CV Maas-Waalstelling
30.RI Lt. Kol. G.E.A. Themann (q.q. C-Vak) Peeldivisie CV Peel-Raamstelling
- I-30.RI Res. Maj. C.L.M. Ingen Housz Vak Weert Peeldivisie Nederweert CV Peel-Raamstelling
- II-30.RI Res. Maj. L.B. van Oeveren Vak Asten Peeldivisie Meijel CV Peel-Raamstelling
- III-30.RI Res. Maj. A. de Kloet Vak Asten Peeldivisie Liessel - Deurne CV Peel-Raamstelling
31.RI Res. Lt. Kol. L.F. Apol Oostfront VH CV Oostfront VH
- I-31.RI Maj. G.A. Smits Gr Naarden Oostfront VH Muiden - Huizen - Bussum CV Oostfront VH
- II-31.RI Res. Maj. C.J. Koster Gr Naarden Oostfront VH Muiden - Huizen - Bussum CV Oostfront VH
- III-31.RI Res. Maj. L.J. Ragaaij Gr Nieuwersluis Oostfront VH Nieuwersluis - Loenen CV Oostfront VH
32.RI Res. Lt. Kol. N. Gerlach
- I-32.RI Res. Maj. F.W.H.W. Schotsman Brig.G CV Echteld CV Waal defensie
- II-32.RI Res. Maj. J.J. Koopmans Groep Lek Groep Merwede Vianen - Culemborg CV Oostfront VH
- III-32.RI Res. Maj. J.C. van Mourik Brig.G CV Tiel CV Linge defensie
33.RI Res. Lt. Kol. W.A. Groenendijk
- I-33.RI Res. Maj. B. Smid Wonsstelling St Den Helder Wonsstelling OLZ Wonsstelling
- II-33.RI Res. Maj. W.F. Dekker Groep Assen TBF lijn Meppel-Nieuweroord OLZ F-lijn
- III-33.RI Maj. J.P. van Pelt C-25.RI Brig.G Zoelen - Buren CV Linge defensie
34.RI Res. Maj. H.G.A. G tz (wd) Zuidfront VH Zuidfront VH C-VH Zuidfront VH
- I-34.RI Maj. P.H. Oudt Groep Spui Zuidfront VH Numansdorp C-VH Zuidfront VH
- II-34.RI Res. Maj. H.A. Soetens Groep Spui Zuidfront VH Hellevoetsluis / Numansdorp C-VH Zuidfront VH
- III-34.RI Maj. A.C. Houtman Groep Kil Zuidfront VH Maasdam C-VH 1-III: Groep Spui
35.RI Lt. Kol. H.J. Nolthenius (q.q. C-Groep) Groep IJssel Zuid TBO IJssellinie CV IJssellinie
- I-35.RI Res. Maj. H.J. Tromp Groep IJssel Zuid TBO Hoven - Wilp CV IJssellinie
- II-35.RI Res. Maj. A.A. Schilleman Groep IJssel Zuid TBO Ellekom - Kortenoever CV IJssellinie
- III-35.RI Maj. E.S.W.E. Tiesselinck Groep IJssel Zuid TBO Arnhem - De Steeg CV IJssellinie
36.RI Res. Lt. Kol. J.H. Sonne
- I-36.RI Maj. W.L. Bisschoff Groep Assen TBF lijn Nw Buinen - Gees OLZ Q-lijn
- II-36.RI Res. Maj. W.B. Kuntzel Groep Groningen TBF lijn Stadskanaal - Delfzijl OLZ Q-lijn
- III-36.RI Res. Maj. J.J. Visser C-25.RI Brig.G Buurmalsen - Tricht CV Linge defensie
37.RI Res. Lt. Kol. J.A.L. Doijer TBZL OLZ Zuid-Limburg OLZ Zuid-Limburg
- I-37.RI Maj. J.J. Lamberti C-Middenvak TBZL Zuid-Limburg OLZ Maaslinie en vp
- II-37.RI Res. Maj. L. Pieters C-Noordvak TBZL Midden-Limburg OLZ Maaslinie en vp
- III-37.RI Res. Maj. B.F. Peeters C-Zuidvak TBZL Zuid-Limburg / Maastricht OLZ Maaslinie en vp
38.RI Res. Lt. Kol. J.H.W. Bruijns CZ CZ Zeeland en Tholen OLZ Zeeland
- I-38.RI Maj. J.C.A. Meijer CZ CZ Tholen OLZ Positie Eendracht
- II-38.RI Res. Maj. F.A. Alberts CZ CZ Breskens - Terneuzen OLZ Zeeuws Vlaanderen
- III-38.RI Maj. U.C.C. Noordenbos CZ CZ Yerseke - Hansweert OLZ Zanddijkstelling
39.RI Res. Lt. Kol. Jhr W.E.E. Snoeck Vesting Holland C-VH
- I-39.RI Res. Maj. A.J.M. Thijssen Groep Spui Zuidfront VH Rockanje C-VH 1/2 I-39.RI: Willemstad
- II-39.RI Res. Maj. G. Witkamp Pos. Hoek v Holl. Westfront VH Hoek van Holland C-VH 3-II: Rozenburg
- III-39.RI Maj. C.J.B. Boekwijt Kant. R'dam Kant. R'dam Rotterdam C-VH 1-III: Pernis
40.RI Res. Lt. Kol. P.L.R. v.d. Drift CZ CZ Zeeland OLZ Zeeland
- I-40.RI Res. Kapt. A. de Wit CZ CZ Walcheren OLZ Walcheren
- II-40.RI Maj. P.H. de Heer CZ CZ Cadzand - Oostburg OLZ Zeeuws Vlaanderen
- III-40.RI Res. Maj. H.F.L. Kr mer CZ CZ Vlissingen OLZ Walcheren
41.RI Geen C-Vakken Peeldivisie CV RC Lt. Kol. E. Snoek was C-Vak Erp
- I-41.RI Res. Maj. W.E.H. Janssen Vak Bakel Peeldivisie Venray (omg.) CV Maaslinie
- II-41.RI Res. Maj. F. Pot Vak Weert Peeldivisie Weert CV Peel-Raamstelling
- III-41.RI Res. Maj. G.J.H. Pelt Vak Asten Peeldivisie Buggenum - Kessel CV Maaslinie
42.RI Res. Lt. Kol. J.P.J.G. van Blarkom
- I-42.RI Res. Maj. L.J. Poelman 4e Legerkorps CV Baarn - Blaricum - Laren (res.) CV Legerkorpsreserve
- II-42.RI Maj. J. Penters C-32.RI Brig.G Tiel - Ooij CV Waal defensie
- III-42.RI Maj. A.R. v.d. Woude Positie IJmuiden Westfront VH IJmuiden C-VH Westfront VH
43.RI Lt. Kol. J.J. Rutgers (q.q. C-Groep)
- I-43.RI Res. Maj. J.G. Hagens Gr IJssel Noord TBO Zwolle - Wapenvelde CV IJssellinie
- II-43.RI Res. Maj. J.A. Schippers Gr IJssel Noord TBO Deventer - Heerde CV IJssellinie
- III-43.RI Maj. C.M. van Hal Groep Betuwe C-Brig.A Bemmel-Arnhem CV Rijn-Waal defensie
44.RI Res. Lt. Kol. G.D.E.J. Hotz Brig.A CV Betuwestelling CV Betuwestelling
- I-44.RI Res. Maj. J.W. Merkestein Brig.A CV Ochten - Kesteren CV Betuwestelling
- II-44.RI Res. Maj. A.J. de Mots Brig.A CV Ochten - Kesteren CV Betuwestelling
- III-44.RI Maj. J.W.F. Bakhuis Brig.A CV Echteld (res.) CV Betuwestelling
45.RI Res. Lt. Kol. P. Keg St Den Helder OLZ Wadden en kop NH OLZ
- I-45.RI Res. Kapt. D.C. v.d. Waal St Den Helder OLZ Vlieland, Tersch., Ameland OLZ Waddenbezetting
- II-45.RI Res. Maj. A.F. Borren St Den Helder OLZ Kop Noord-Holland OLZ
- III-45.RI Res. Kapt. J. Schol St Den Helder OLZ Texel OLZ Waddenbezetting
46.RI Res. Lt. Kol. J.M. Kolff Brig.A CV Betuwestelling CV Betuwestelling
- I-46.RI Maj. P.C. Dekker Brig.A CV Ingen (res.) CV Betuwestelling
- II-46.RI Res. Maj. J.M.J.H. Lucas Brig.A CV Opheusden - de Spees CV Betuwestelling
- III-46.RI Res. Maj. J. Kruitbosch Brig.A CV Opheusden - de Spees CV Betuwestelling
1.RW Res. Lt. Kol. R.C. van Gennep LD CV Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- I-1.RW Res. Maj. C.F. Overhoff LD CV Eindhoven e.o. CV
- II-1.RW Maj. N.C. Kloppenburg LD CV Heeze CV
- III-1.RW Ritm. H.A.M. Latour LD CV Best CV
2.RW Lt. Kol. H. Mijsberg LD CV Noord-Brabant CV Afwachtingsgebied
- I-2.RW Res. Maj. J. Eggens LD CV Oirschot CV
- II-2.RW Maj. J. de Bie LD CV Oirschot CV
- III-2.RW Res. Maj. W.A. vd Bosch LD CV Tilburg-Goirle CV


Grenseenheden

Alle actieve Grensbataljons en Reserve Grens Compagnie n met hun posities op 10 mei 1940 0355 uur, staan in onderstaand overzicht.

Eenheid Commandant Hoger verband Hoogste verband Locatie Commando Bijzonderheden
1.GB Maj. H.W.G.R. Dietz Groep Assen TBF lijn Coevorden - Maten OLZ O-lijn
2.GB Maj. H. Swart Vak Asten Peeldivisie Kessel - Venlo CV Maaslinie
3.GB Maj. A.G.C. Reijers CV Roosendaal - grens CV 10 mei: Gr Kil
4.GB Maj. P.G.A. Fortanier Vak Weert Peeldivisie Weert - grens CV Peel-Raamstelling
5.GB Maj. J.F.B. Weber Gr IJssel Noord TBO Rijssen - Enschede CV B-lijn en grens
6.GB Maj. J.F. Hendriksz CV Breda - grens CV
7.GB* Kapt. F.W. Groenewegen Gr IJssel Noord TBO Oldenzaal CV *E n Cie sterk (3-7)
8.GB Maj. E. Spruijt Groep Betuwe C-Brig.A Bemmel - Nijmegen CV Rijn-Waal defensie
9.GB Maj. A.K. Langenhagen Gr IJssel Noord TBO Overrijssels kanaal - Tubbergen CV A, B, C-lijn en grens
10.GB Maj. J.C. Steenbeek Pos. IJmuiden Westfront VH IJmuiden C-VH Westfront VH
11.GB Maj. W.G. Bender Groep Maas-Waal C. Brig.B Neerbosch - Weurd CV Maas-Waalkanaal
12.GB Res. Maj. H. v.d. Nieuwenhuizen Groep Groningen TBF Vlagtwedde - Winschoten OLZ O-lijn
13.GB Maj. D.M. Nierstrasz C-Zuidvak TBZL Maastricht OLZ
14.GB Maj. F.G. Triebel CZ CZ Rilland OLZ Bathstelling
15.GB Maj. J.H. Alma Vak Erp Peeldivisie Gennep - Boxmeer CV Maaslinie
16.GB Maj. J.P. Laging Tobias Gr IJssel Zuid TBO Ruurlo - Lochem CV Grens
17.GB Maj. J.G.G.M. Hamm Vak Weert Peeldivisie Roermond CV Maaslinie
18.GB* Kapt. J. van Wamel Gr IJssel Zuid TBO Aalten CV *E n Cie sterk (3-18)
19.GB Maj. C. Eldersmans Gr IJssel Zuid TBO Doetinchem - Beek CV Grens
20.GB* Kapt. A.P. Duran Gr IJssel Noord TBO Hardenberg CV *E n Cie sterk (3-20)
21.GB Maj. A.J. v.d. Blom St Den Helder OLZ Kop van Noord-Holland OLZ
22.GB Maj. A. van Soest Gr IJssel Zuid TBO Didam - Westervoort CV Grens
37.GB Res. Maj. K.A.M. Edelkoort C-Zuidvak TBZL Maastricht OLZ 4-37.GB: C-Middenvak
GBJ Maj. P.J. Heres CV E'hoven - Tilburg grens CV 10 mei: Peeldivisie
GBGr Res. Kapt. J.A. v.d. Stok Westfront VH C-VH Scheveningen C-VH Westfront VH
1.Res GC Res. Kapt. J.H. v.d. Laan Groep Assen TBF Emmen OLZ O-lijn, bij 1.GB
2.Res GC Res. Kapt. F.M.E. Hein C-Zuidvak TBZL Oosfront Maastricht OLZ bij 13.GB
4.Res GC Res. Kapt. J.H.J. Hoog Groep Leiden Westfront VH Kust sect Noordwijk-Katwijk C-VH Westfront VH
5.Res GC Res. Kapt. S.F.M. v.d. Boomen C-Zuidvak TBLZ Eijsden - grens B. OLZ bij 13.GB
6.Res GC Res. Kapt. P.M. Braun C-Noordvak TBZL Echt OLZ Maaslinie
9.Res GC Res. Kapt. T. Rienstra C-Wonsstelling St Den Helder Wonsstelling OLZ Wonsstelling
10.Res GC Res. Kapt. A. Hebly Groep Alkmaar Westfront VH Kust Petten - Castricum C-VH Wesfront VH
12.Res GC Res. Kapt. Y. van Wijngaarden Groep Groningen TBF Dollard - grens OLZ K-O lijnen
14.Res GC Res. Kapt. C.M. v.d. Broecke CZ CZ Sluis - IJzendijke OLZ Grens Belgi
15.Res GC Res. Kapt. W.J.M. Eijsenck Pos Hoek v Holl. Westfront VH Hoek v Holland C-VH Westfront VH
21.Res GC Kapt. J.H. Koole St Den Helder OLZ Kop van Noord-Holland OLZ
34.Res GC Res. Kapt. D. Blanksma Gr Haarlem Westfront VH Haarlem en Zandvoort C-VH Westfront VH
38.Res GC Res. Kapt. P.J.J. Dekker CZ CZ Sas v Gent - Hulst OLZ Grens Belgi
39.Res GC Res. Kapt. O. Verdoorn Vak Hellevoetsluis Gr Spui Nieuw Helvoet - Ouddorp C-VH
45.Res GC Kapt. M.F. Cayaux St Den Helder OLZ Kop van Noord-Holland OLZ
Res.GCJ Res. Kapt. G. Kloos Gr 's Gravenhage Westfront VH Kust Kijkduin - Ter Heijde C-VH Westfront VH
Res.GCGr Res. Kapt. H.F.D. Oxenaar Gr 's Gravenhage Westfront VH Bewaking paleizen Den Haag OLZ


Cavalerie

In de tabel hieronder de positie van de grootste eenheden der cavalerie en de huzaren motorrijders - en hun commandanten - op 10 mei 1940.

De eerste vier regimenten 1.RH t/m 4.RH bestonden uit ieder een staf, twee eskadrons te paard (4 x li mi), vier eskadrons op rijwiel (12 x limi), een (zware) mitrailleur eskadron (12 x zw mitr met zijspanmotor), een eskadron pantserafweergeschut (4 x 4,7 cm PAG B hler, 6 x 2 cm geweer tegen pantser), een sectie mortieren van 8 cm en een peloton pantserwagens. Deze laatste, welke elk uit drie DAF M.39 Pantrado met een 3,7 cm kanon en drie li.mi. bewapening zouden hebben moeten bestaan, waren nog niet operationeel. Ook waren de meeste geweren tegen pantser nog niet operationeel uitgereikt. Het vijfde regiment huzaren bestond slechts uit een staf, vier eskadrons te paard, een (zware) mitrailleur eskadron te paard (12 x zw mitr) en een batterij met acht stukken bereden 6-veld (5,7 cm licht geschut).

De beide regimenten huzaren motorrijders behoorden tot de Lichte Divisie en waren nog niet op organieke sterkte. Met name 2.RHM was onder sterkte. Organiek bestonden ze uit een staf, drie eskadrons huzaren-motorrijders (9 x li mi), een mitrailleureskadron (12 zw mi op zijspanmotoren), een eskadron pantserafweergeschut (4 x 4,7 cm PAG B hler, 6 x 2 cm geweer tegen pantser) en een sectie mortieren van 8 cm. Ook hier ontbraken de geweren tegen pantser. Belangrijker was dat 2.RHM nog pas op de helft van haar organieke sterkte was. 1.RHM werd in april 1940 uit de Lichte Divisie gelicht en naar de Vesting Holland overgebracht als strategische reserve voor de residentie.

Het 1e Eskadron Pantserwagens bestond uit 12 Landsverk L-181 (M.36) zes-wiels pantserwagens (vijf man crew) met een Landsverk L-180 commandowagen (zonder hoofdwapen). Elk van de vier pelotons pantserwagens had naast de drie gevechtswagens, een ca. 10 man sterke staf (vrachtauto, twee motoren) en een 22 man sterke motormitrailleurgroep op elf motoren en met twee lichte mitrailleurs. Twee pelotons van 1.Esk.Paw waren in april 1940 uit de bewapening van de Lichte Divisie genomen en gestationeerd op vliegbasis Ypenburg. De andere twee waren op Schiphol gestationeerd. Het 2e Eskadron Pantserwagens beschikte over 12 Landsverk L-180 (M.38) zes wiels pantserwagens en een commandowagen. Overigens een gelijke indeling als het 1e Eskadron. De 24 gevechtspantserwagens hadden allen een zeer capabel 3,7 cm Bofors antitank kanon in de (volledig draaibare) toren, twee voorwaarts en n achterwaarts vurende lichte mitrailleur (cavalerie) Lewis 7,9 mm. De beide commandowagens type M.38 hadden een houten kanon (afleiding) en drie mitrailleurs. De Landsverk pantserwagens waren voorzien van 9 mm dik, licht gehoekt pantser aan voorzijde en rond pantser op de toren. Andere delen van de wagens waren dunner gepantserd, aflopend tot 5 mm. De voor de cavalerie bestelde radiotoestellen (Nederlandsche Seintoestellen Fabriek) zouden vanaf zomer 1940 worden ingebouwd in alle pantserwagens.

Bij DAF waren in 1939 in totaal 12 pantserwagens Pantrado in opdracht gegeven. Deze wagens waren een ontwerp van Van Doorne zelf, en een kruising tussen het zeer succesvolle TraDo vrachtwagen ontwerp en de Landsverk pantserwagens, die Nederland met veel genoegen gebruikte. De wagen was compacter en beter dan de Landsverk pantserwagens als het aankwam op techniek, overbrenging en terreingang. De bewapening was hetzelfde. De bepantsering was beter ontworpen met een sterk gehoekt pantser rondom, wat de relatieve weerstand sterk verhoogde. DAF ervoer echter bij de pantser samenstelling veel problemen met torsiespanningen, zodat de eerst geleverde wagens terug naar de fabriek in Eindhoven moesten voor reparaties. Zodoende waren de vier pelotons pantserwagens voor de eerste vier regimenten huzaren op 10 mei 1940 niet beschikbaar bij het veldleger. Wel waren er acht pantserwagens aan het Depot Cavalerie op de Frederikkazerne in Den Haag geleverd. Daarvan waren er echter slechts drie op 10 mei 1940 operationeel gemaakt. Drie andere zouden later ook nog operationeel worden ingezet tijdens de strijddagen. De twee overige in Den Haag aanwezige wagens hadden nog geen boordwapens en werden zodoende niet ingezet. De vier resterende wagens stonden voor reparatie c.q. herstel bij de DAF fabriek te Eindhoven. Ze werden op 10 mei te Vught aan 4-KMD overgedragen. De sporen nadien ontbreken volledig in de militaire annalen, hoewel er een aanwijzing is dat ze tijdens de meidagen in Roosendaal terecht kwamen. Ze zouden in ieder geval door de Duitsers worden buitgemaakt na de capitulatie.

Tenslotte waren er vier zelfstandige secties pantserwagens, waarvan er n nooit werkelijk zou worden geactiveerd. Elke sectie had twee wagens. Het betrof vijf Cardon Lloyd Universal Carriers met een Vickers zware mitrailleur en een stokoude pantserwagen op vrachtwagen chassis. Het waren in feite de pantserwagens van het Korps Rijdende Artillerie van de Lichte Divisie, die voor de motorisatie van die afdelingen deze rupsvoertuigen gebruikten. Ze werden als kleine secties ingezet en doen verder niet terzake.

Eenheid Commandant Hoger verband Hoogste verband Locatie Co. Bijzonderheden
1.RH Lt. Kol. D.A. Camerling Helmolt 4e Legerkorps 4e Legerkorps Veluwe CV 6-1.RH (Brig-A)
2.RH Lt. Kol. C.L. Hollertt 3e Legerkorps 3e Legerkorps Brabant CV
3.RH Maj. (Jhr.) Y.D.C. Quarles van Ufford 1e Legerkorps 1e Legerkorps Haarlem CV 1-3 en 2-3.RH (bij 4.LK resp. 2.LK)
4.RH Lt. Kol. (Jhr.) S.M.S.A.A. de Marees van Swinderen 2e Legerkorps 2e Legerkorps Veluwe CV 3-4.RH (Brig-B)
5.RH Res. Lt. Kol. W.A. v.d Wall Bake 1.RH 4e Legerkorps Veluwe CV Toegevoegd aan 1.RH
1.RHM Lt. Kol. (Jhr.) J.J. Teding van Berkhout AHK AHK Wassenaar C-VH AHK reserve
2.RHM Lt. Kol. A.J.E. Mathon LD LD Brabant CV Onderdeel LD
1e Esk Paw Ritm. H. Wilbrenninck C-Lvd C-Lvd Schiphol / Ypenburg CV Vliegveld beveiliging
2e Esk Paw Ritm. J.L. Bruinier 1.RH / 4.RH CV Veluwe CV Bij 1.RH en 4.RH
Depot Cavalerie Res. Lt. Kol. J. Knel OLZ C-VH Den Haag Incl. drie sc paw


Artillerie

In de tabel hieronder de positie van alle artillerieafdelingen van het Nederlandse veld- en vestingleger op 10 mei 1940 0355 uur.

Voor uitvoerige technische beschouwing van geschut, zie de bewapeningspagina op de zustersite over de Slag om de Grebbeberg. Een standaard artillerie regiment bestond uit twee afdelingen met drie batterijen 7-veld en een derde afdeling met drie batterijen houwitsers van 12 cm of 15 cm. Een batterij bestond uit vier vuurmonden, een sectie uit twee vuurmonden.

Gebruikte afkortingen en termen:

  • RA = Regiment Artillerie
  • AA = Afdeling Artillerie
  • vm = vuurmond
  • lang = lengte loop in aantal kalibers
  • rb = rubberbanden
  • 7-veld = Krupp vm van 7,5 cm lang 30, snelvuurgeschut
  • 8-staal = Krupp vm van 8,4 cm lang 27, oud stalen veldgeschut
  • 10-veld = Bofors vm van 10,5 cm lang 40, snelvuur veldhouwitser
  • 10.5 l 30 = Krupp vm van 10,5 cm lang 30, snelvuurgeschut
  • 12 l 24 = Krupp vm van 12,5 cm lang 24, oud stalen vestinggeschut
  • 15 l 24 = Krupp vm van 15 cm lang 24, oud stalen vestinggeschut
  • 12 hw l 12 = Krupp vm van 12 cm lang 12, snelvuur veldhouwitser
  • 12 hw l 14 = Bofors vm van 12 cm lang 14, snelvuur veldhouwitser
  • 15 hw l 15 = Vickers vm van 15 cm lang 15, veldhouwitser
  • 15 hw l 17 = Krupp vm van 15 cm lang 17, veldhouwitser
Regiment Afd. Commandant Type Commando Locatie Defensie Bijzonderheden
1.RA RC Lt. Kol. P.H. Schoute
I Res. Maj. J.M. Honig 7-veld 4e Legerkorps Amersfoort Grebbelinie Noord
II Kapt. G.J.M.C. van Nijnatten 7-veld Amersfoort Grebbelinie Noord
III Res. Maj. J.A.L. Dijkstra 12 hw l 14 Amersfoort Grebbelinie Noord
2.RA RC Maj. L. van Hulst
I Maj. M.G. van Kesteren 7-veld 1e Legerkorps Den Haag Afwachtingsgebied 10 mei: C-VH
II Maj. M. Tans 7-veld Naaldwijk Afwachtingsgebied
III Maj. H.J.J.W. D rst Britt 12 hw l 14 Katwijk Afwachtingsgebied
3.RA RC Lt. Kol. A. Cramwinckel
I Maj. C.M.A.C. Stoffels 7-veld 3e Legerkorps Volkel Afwachtingsgebied
II Kapt. A.J. Glerum 7-veld Elsendorp Afwachtingsgebied
III Res. Maj. E.G.Q. van Tilburg 15 hw l 17 Boekel Afwachtingsgebied 2 Batterijen
4.RA RC Lt. Kol. H.C. de Man
I Res. Maj. W. van Rijswijk 7-veld 2e Legerkorps Veenendaal Grebbelinie Zuid
II Res. Maj. H.T. van Goor 7-veld Dwarsweg Grebbelinie Zuid
III Res. Kapt. L.E. Smilde 12 hw l 14 Maarsbergen Grebbelinie Zuid
5.RA RC Lt. Kol. A.V.M.J.M. Goulmy
I Res. Maj. H.A.C. Dernier v.d. Gon 7-veld 4e Legerkorps Woudenberg Grebbelinie Noord
II Kapt. W.D. Laarhuis 7-veld Holevoet Grebbelinie Noord
III Maj. L. Kegge 15 hw l 17 Soestduinen Grebbelinie Noord
6.RA RC Lt. Kol. A.H. Drijfhout van Hooff
I Maj. R.N. de Ruyter van Steveninck 7-veld 1e Legerkorps Lisse Afwachtingsgebied 10 mei: C-VH
II Res. Kapt. H. Oortman Gerlings 7-veld Aerdenhout Afwachtingsgebied
III Maj. W.J.A. Schwing 15 hw l 17 Bloemendaal Afwachtingsgebied 2 Batterijen
7.RA RC Lt. Kol. A.F.J.M. Drossaerts
I Res. Maj. R.K. Kloppers 7-veld 3e Legerkorps Escharen Afwachtingsgebied
II Maj. P.T.J. Huberts 7-veld Zeeland Afwachtingsgebied
III Res. Maj. H.M.J. Motk 12 hw l 14 Uden Afwachtingsgebied
8.RA RC Lt. Kol. J.M. de Kruijff
I Maj. A. v.d. Wiel 7-veld 2e Legerkorps Grebbeberg Grebbelinie Zuid
II Res. Maj. F.A. Dudok van Heel 7-veld Amerongen Grebbelinie Zuid
III Res. Kapt. J. van 't Land 15 hw l 17 Rhenen Grebbelinie Zuid
9.RA I Maj. S.E. Schoevers 10-veld 4e Legerkorps Amersfoort Grebbelinie Noord
10.RA I Maj. J.C. van Apeldoorn 10-veld 1e Legerkorps Kralingen Afwachtingsgebied 10 mei: C-VH
11.RA I Maj. P.C. van Aken 10-veld 3e Legerkorps Gemert Afwachtingsgebied
12.RA I Maj. J.T. Grosjean 10-veld 2e Legerkorps Remmerden Grebbelinie Zuid 4 Batterijen
13.RA RC Lt. Kol. J.H.C. Bentz v.d. Berg
I Res. Kapt. E.J.A. Hubert van Bleijenburgh 12 l 24 Oostfront VH Arkel Oostfront VH
II Res. Maj. O. Kuipers 12 l 24 Heukelum Oostfront VH
III Res. Kapt. L.H. Westbroek 12 l 24 Leerdam Oostfront VH
14.RA RC Maj. C. de Wijs q.q. Groeps AC Spui
I Res. Kapt. D.N. de Breukelaar 12 l 24 Zuidfront VH Numansdorp Zuidfront VH
II Res. Kapt. H.J. Itz 12 l 24 Numansdorp Zuidfront VH
III Res. Kapt. J. Mulder 12 l 24 Eiland van Dordrecht Zuidfront VH
15.RA RC Maj. W.P. v.d. Abeelen
I Res. Maj. J.H. Kramer 15 hw l 15 2e Legerkorps Remmerden Grebbelinie Zuid 2 Batterijen
II Maj. A. Tuijtel 15 hw l 15 2e Legerkorps Maarsbergen Grebbelinie Zuid
III Res. Maj. C.L.H. de Winter 15 hw l 15 4e Legerkorps Leusden Grebbelinie Noord 2 Batterijen
16.RA RC Lt. Kol. P.C. Taconis Res. Maj. J.S. Loke wnd.
I Res. Kapt. A.P. van Katwijk 7-veld Brig.B Leeuwen Maas-Waalstelling
II Res. Kapt. G.A. van Megchelen 7-veld Brig.B Velddijk Waal-Linge defensie
17.RA RC Maj. P.J. Enter
I Res. Kapt. J. Tenge 7-veld Zuidfront VH Eiland van Dordrecht Zuidfront VH 2 Batterijen
II Res. Kapt. J. Schouwenburg 7-veld CZ Kapelle / Biezelinge Zeeland 14 mei
III Res. Kapt. W.F. Grotendorst 8-staal CZ Yerseke Zeeland 14 mei
Sie Res. 1e Lt. H.J. Sweers 10.5 l 30 CZ Schore Zeeland Sectie
18.RA RC Maj. J. v.d. Meulen
I Res. Maj. A.C.M. Steijnis 12 l 24 4e Legerkorps Amersfoort Grebbelinie Noord
II Res. Kapt. M. de Regt 12 l 24 Amersfoort Grebbelinie Noord
III Res. Kapt. J.C.T. Motk 12 l 24 Huizen Grebbelinie Noord
19.RA RC Res. Lt. Kol. J.P. Enklaar q.q. Afz. Art. Staf II.LK
I Res. Maj. D.J. Hamoen 12 l 24 2e Legerkorps Overberg Grebbelinie Zuid
II Res. Maj. H. de Groot 12 l 24 2e Legerkorps Grebbeberg Grebbelinie Zuid
III Res. Kapt. R.P. Weersma 12 l 24 Brig.A Aalst Betuwestelling
20.RA RC Lt. Kol. C.P. Granpr Moli re
I Res. Kapt. E.W. van Wessem 8-staal Vak Weert Weert Peel-Raamstelling Peeldivisie
II Res. Kapt. D. J. Galle 8-staal Vak Erp Elsendorp Peel-Raamstelling Peeldivisie
III Res. Kapt. S.L. Groenewoud 8-staal Vak Schaijk Mill / Langenboom Peel-Raamstelling Peeldivisie
21.RA RC Lt. Kol. E.C. de Haan KRA
I Maj. W.W.B. Halbertsma 7-veld (rb) Lichte Divisie Bakel Afwachtingsgebied KRA: 2 Batterijen
II Maj. C.W.L Baron van Boetzelaer 7-veld (rb) Lichte Divisie Leende Afwachtingsgebied KRA: 2 Batterijen
22.RA RC Maj. Jhr. K.J. v.d. Brandeler
I Res. Maj. J. Roodenburg 7-veld Brig.A Echteld Betuwestelling
II Res. Maj. J. Best 7-veld Brig.A Aalst Betuwestelling
23.RA RC Lt. Kol. T. Ziedses des Plantes q.q. Groeps AC Kil
I Maj. F.H.H.M. ten Bensel 7-veld Zuidfront VH 's Gravendeel Zuidfront VH
II Res. Maj. D. Das 7-veld Strijen Zuidfront VH 2 Batterijen
24.AA I Kapt. J.G. Boodt 15 l 24 Oostfront VH Sleewijk Oostfront VH
25.AA I Res. Kapt. E. Cohen 15 l 24 Zuidfront VH Strijen Zuidfront VH
26.AA I Res. Kapt. D. v.d. Mark 15 l 24 Zuidfront VH Numansdorp Zuidfront VH
27.AA I Res. Kapt. N.L. Koning 12 hw l 12 Oostfront VH Schelluinen Oostfront VH 2 Batterijen


Naast bovenstaande artillerie eenheden werden er enkele depoteenheden gevormd alsmede een tweetal havenbatterijen (vier stukken 8-staal te Delfzijl, res. kapt. C.H.J.F. van Houten; vier stukken 8-staal havenbatterij IJ te Amsterdam, res. 1e Lt. R.F. Schill) en enkele tientallen stukssecties, die in de buitendefensie werden ingezet met 8-staal ter vervanging van het PAG geschut dat naar de hoofddefensie werd teruggehaald. Die eenheden zijn hier niet opgenomen, omdat ze niet als artillerie eenheden maar als infanteriegeschut c.q. antitankgeschut werden ingezet.

Kustartillerie

Het Regiment Kustartillerie (RKA) was een eufemistische naam voor een organisatie bestaande uit twee bataljons met in totaal ca. 4.000 man met zo'n 80 vuurmonden en diverse zoeklichten. Kustgeschut dient men niet te verwarren met Marinegeschut, dat niet onder het RKA viel en hieronder niet in het overzicht is opgenomen. Het kustgeschut was verdeeld over de marinehavens, strategische estuaria en enkele strategische landposities in Zeeland. Twee rivierbatterijen (onder tactisch commando landstrijdkrachten) bij Ochten en Rhenen completteren het geheel. Het 1e Bataljon RKA vormde de detachementen Den Helder en IJmuiden met bureau in eerstgenoemde plaats. Het 2e Bataljon had de overige detachementen en had zijn bureau te Vlissingen. De bataljons hadden als organisatievorm geen oorlogsfunctie.

De kustartillerie bestond voor het belangrijkste deel uit (relatief) modern middelverdragend geschut aangevuld met enig ouder geschut dat een beperkte dracht en vuursnelheid had. Dit laatste was vooral te vinden rond oude fortificaties en havenbatterijen. De standaard kalibers waarmee werd gewerkt waren 7,5 cm, 12 cm en 15 cm, met vuurmonden met een lengtekaliber (looplengte = aantal maal kaliber) 40. Slechts enkele batterijen weken af. Een organieke batterij bestond uit een staf, een vuurleidingsgroep en drie vuurmonden met gewone en reserve bediening. Sommige batterijen hadden ook een eigen luchtafweergroep met enige Vickers M.18 zware mitrailleurs. De meeste batterijen waren voorzien van uitstekend voorbereide stellingen, met betonnen opstelplaatsen voor het geschut, betonnen munitieopslag, gedekte commando- en vuurleidingstations en betonnen schuilplaatsen.

Havengeschut - meestal als Marinegeschut door marinepersoneel of Mariniers bediend - maakte gebruik van 3,7 cm, 5 cm en (kort) 7,5 cm geschut en op een oud pantserschip en een fortbatterij (Maasmond) werden enkele oude batterijen 15 cm en 24 cm geschut in de bewapening gehouden. De moderne vuurmonden waren vrijwel alle als scheepsgeschut ontworpen en gefabriceerd. De dracht van de moderne(re) 12 en 15 cm vuurmonden was 12 resp. 14 km. De dracht van de 7,5 cm slechts 6 km, maar deze werden dan ook slechts ter beveiliging van smalle waterwegen of havengebieden gebruikt.

Batterij Functie Commandant Type Locatie Defensie Bijzonderheden
Cmdt RKA Cmdt Lt. Kol. G. Fabius 's Gravenhage Korpscommandant
Det. KA Den Helder Cmdt. Det. Maj. W.H. Doorman Den Helder Noordwest front q.q. Artilleriecommando Den Helder
Chef-staf Res. Kapt. J.P Damme
1e Bt 15L40 Helsdiep Res. Kapt. J.F. Meeder 15 L 40 Den Helder / Helsdiep Den Helder
2e Bt 15L40 Begr. Res. Kapt. P. van Rotterdam 15 L 40 Den Helder / Begraafplaats Den Helder
3e Bt 15L40 Erfprins Res. Kapt. P. Groenveld 15 L 40 Den Helder / Fort Erfprins Den Helder
1e Bt 15L35 VenV Res. Kapt. P.M.C. Geerkens 15 L 35 Den Helder / Boerderij Vrede en Vrijheid Den Helder
2e Bt 15L35 Den Hoorn Res. Kapt. W. Bijlsma 15 L 35 Texel / Den Hoorn Den Helder
1e Bt 12L40 De Hors Res. Kapt. A.C. Kroonenberg 12 L 40 Texel / De Hors Den Helder 4 x 12 cm no.8, 1 x 12 cm no. 2
2e Bt 7L40 Duinrand Nd Res. Kapt. A. Mulder 7 L 40 Den Helder / Fort Kijkduin Den Helder Duinrand noord nabij nw Fort Kijkduin
3e Bt 7L40 Falga Res. Kapt. C.N.R. de Jong 7 L 40 Den Helder / Donkere Duinen Den Helder Nabij de strandopgang Donkere Duinen
4e Bt 7L40 Zanddijk Res. Kapt. C.M. v.d. Maesen 7 L 40 Den Helder / Julianadorp Den Helder Ten zuiden van Julianadorp
Det. KA IJmuiden Cmdt. Det. Res. Lt. Kol. Heijningen IJmuiden IJmuiden Detachementscommandant
Chef-staf Res. Kapt. R.J.P. Derksema q.q. Fortcommandant
Bt I 12L40 / Noord Res. Kapt. W.F. Bijl 12 L 40 IJmuiden Noord Westfront
Bt II 12L40 / Wijk aan Zee Res. Kapt. H. Simons 12 L 40 Zuid van Wijk aan Zee Westfront
Bt III 7L40 / Semafoor Res. Kapt. A.G.M. de Bont 7 L 40 Semafoor (haven) Westfront
Bt IV 7L40 / Zuidpier Res. Kapt. G.A.J. Bleeker 7 L 40 Zuid van Zuidpier (haven) Westfront
Batterijschip Res. 1e Lt H. Winkel 24 L 30 Batterijschip Westfront 2 x 24 cm
Det. KA Hoek van Holland Cmdt Det. Res. Lt. Kol. M. de Bloeme Hoek van Holland Westfront q.q. Artilleriecommando
Chef-staf Res. 1e Lt. T. vd Brink
Bt V 15L40 Res. Kapt. G.J. Koolhaas 15 L 40 Hoek van Holland Westfront 15 L 40 no. 4
Bt VI 7L40 Res. Kapt. G.C. Haeck 7 L 40 Hoek van Holland Westfront
Art.Co. VII/VIII Res. Maj. W.T.H. Zegers Hoek van Holland Westfront Cmdt Afd. 12 L 40
Bt VII 12L40 Res. 1e Lt. J.W. Unkel 12 L 40 Rozenburg Westfront 12 L 40 no.1
Bt VIII 12L40 Res. Kapt. F. Verhage 12 L 40 Rozenburg Westfront 12 L 40 no.1
Fort Bt 15L30 Res. Kapt. P.C. van Loon 15 L 30 Hoek van Holland Maasmond q.q. Fortcommandant Maasmond, 2 x 15 cm
Fort Bt 24L30 Res. 1e Lt. (Jhr.) D. Bicker 24 L 30 Hoek van Holland Maasmond 2 x 24 cm
Det. Hellevoetsluis Cmdt. Res. Kapt. P.A.W. vd Wolff Hellevoetsluis Zuidwestfront
Bt IX 7L40 Res. Kapt. A. Stolk 7 L 40 Hellevoetsluis Westfront
Bt X 7L40 Res. Kapt. C.C. Pouleijn 7 L 40 Hellevoetsluis Westfront
Bt XI 7L40 Res. Kapt. Q.D. Vink 7 L 40 Numansdorp Zuidfront
Det. KA Zeeland Cmdt. Res. Kapt. J.J. Louwerse Walcheren Zeeland Op 13 mei vervangen
Bt Dishoek Res. Kapt. B.J. vd Peet 15 L 40 West Souburg Zeeland
Bt Westkapelle Res. Kapt. J.A. vd Heuvel 12 L 40 Westkapelle Zeeland
Bt Oostkapelle Res. Kapt. J. Winters 15 L 40 Oostkapelle Zeeland
Bt Schouwen Duivenland Res. Kapt. C.J.B. du Croo 7 L 40 Haamstede Zuid Zeeland
Bt Nw Sluis Res. Kapt. S.C. Verbrugge 7 L 40 Breskens West Zeeland
Havenbatterij Kapt. W. van Dort 7 L 40 Vlissingen Zeeland
Zl.Afd. Stg DH Res. Kapt. T.H.A. van Stekelenburg Zoeklichten Den Helder Den Helder Zkl t.b.v. kustverdediging
Zl.Afd.IJm Res. 1e Lt J.T. de Koningh Zoeklichten IJmuiden Westfront Zkl t.b.v. kustverdediging
Zl.Afd.HvH Res. 1e Lt. F.L. van Zwieten Zoeklichten Hoek van Holland Westfront Zkl t.b.v. kustverdediging
Zl.Afd.Hvsl Onb. Zoeklichten Hellevoetsluis Zuidwestfront Zkl t.b.v. kustverdediging
1e Dep. Cie RKA Res. Kapt. A.H.D. Smaal Depot Den Helder Depotcommandant
Kapt. C.F. Tilman School Den Helder Schoolcommandant
2e Dep. Cie RKA Kapt. L. Drukker Depot IJmuiden Depotcommandant
3e Dep. Cie RKA Kapt. J.H.T. Daems Depot 's Gravenzande Depotcommandant
4e Dep. Cie RKA Kapt. PMWJ vd Slikke Depot Vlissingen Depotcommandant; Overl. Stanislau 27/8/43.