Maar eerst dit ...

In Memoriam

Een ieder die krijgshistorische verslagen, rapporten of andersoortige verhalen leest omwille van oprechte kennis en interesse in de onderliggende materie, verbanden en feiten dient zich eigenlijk te allen tijde n heel belangrijke factor eigen te maken: inlevingsvermogen. Het zich kunnen en willen verplaatsen in de omstandigheid en tijd(geest) van het moment dat beschreven wordt.

Oorlog als totaal fenomeen, maar het slagveld in het bijzonder, is het summum van angst en gruwel wat de mensheid zichzelf aan kan doen. Op een slagveld komen alle angsten en angstaanjagende indrukken samen die een normaal mens in een normaal leven tracht te vermijden. Voor het gros der mensen is de doodsangst ?? of angst voor de dood ?? de ??fear of all fears ? . Als men die gedachte omzet in het besef dat een slagveld ?? zeker voor de soldaat die zijn vuurdoop nog moet ondergaan ?? een acute confrontatie is met de ultieme en imminente doodsangst, het ultieme besef dat de dood ieder moment kan toeslaan, dan heeft men al moeite zich die basale emotie voor te stellen als men nooit in een dergelijke situatie is geweest.

Maar de acute en oprecht levensgevaarlijke situatie waar de soldaat zich opeens in bevindt is niet alles. Die doodsangst wordt nog eens geserveerd met oorverdovende herrie van vurende lichte en zware wapens, detonerende granaten, gierende patronen en krijsende gewonden. Het gerochel en geschreeuw van stervenden en gewonden, de aanblik van gruwelijk verminkte lichamen, de intense stank van zwavel, kruitslijm, bloed, lijken en brand, vaak honger, dorst en uitputting en last but not least de dood van kameraden.

De vuurdoop, die vrijwel iedere soldaat in oorlogstijd ondergaat, is een momentum. Het is een keerpunt in zijn leven. Het is een gebeurtenis die hem voor altijd muteren zal. Het is een fractie in zijn leven dat op het moment van ervaren dagenlang zal lijken te duren. Een punt waarop falen of slagen met elkaar strijden om voorrang. Lafheid en heldendom ontspruiten uit dezelfde angst: de doodsangst, of de wil te overleven; uit hetzelfde proces, waarbij hormonen en adrenaline het management van lichaam en geest overnemen. De held van vandaag, is de laffaard van morgen ?? en andersom. De ene mens is in staat zijn adrenalinestoot ?? de geestelijke en lichamelijke shock waarin zijn lichaam zich bevindt ?? om te zetten in heldhaftige daden, terwijl de andere mens door diezelfde chemische processen verstijfd of alleen maar wil vluchten.

Ieder mens kan in zekere mate getraind worden in hardheid, in het bieden van weerstand tegen de stress en de intense indrukken op een toekomstig slagveld. Het is bewezen dat een gedegen militaire training combattanten beter in staat stelt om de angsten van de vuurdoop te doorstaan. Met name de bijkomende indrukken van een slagveld, zoals de kakefonie aan geluiden die de oorlogsmachine voortbrengt, de stank van afgevuurde wapens en gedetoneerde explosieven en de gillende kogels kunnen worden meegenomen in een degelijke militaire training. Toch blijft de vuurdoop voor iedere soldaat het ultieme moment van toetsing. De beste training biedt nog geen garantie dat een soldaat de vuurdoop goed doorstaat. En hij die de vuurdoop goed doorstaat kan zelfs later alsnog compleet in elkaar storten. Soldaten die langdurig aan de intensieve druk van de krijg bloot worden gesteld kunnen lange tijd uitstekend functioneren, en desondanks opeens volkomen door het lint gaan.

Soldaten die vochten op de slagvelden, in de oudheid of in recente conflicten, werden stuk voor stuk andere mensen, om nooit meer de mens te worden die ze waren voor hun vuurdoop. De ene soldaat droeg zijn trauma dagelijks bewust met zich mee, de ander onbewust en uitte het in excessief gedrag en weer een ander kreeg chronische nachtmerries in de laatste fase van zijn leven. De ene veteraan praat dagelijks over zijn ervaringen, de ander sluit het volkomen uit. Sommige veteranen verlangen terug naar de strijd, naar de kameraadschap en naar de mensen die hun als enige nog begrijpen. De demonen van het slagveld slaan altijd toe. Oorlog is het meest verschrikkelijke wat de mensen elkaar aandoen, en iedere soldaat die het meemaakte kan daar getuige van zijn. Hele generaties zijn er door verzwolgen, en juist daardoor was er altijd weinig aandacht voor de eigenlijke effecten van het slagveld op de veteraan, en zelfs op een maatschappij die velen hunner herbergt. Hoe lichtvaardig besluiten politici soms om hele generaties te besmetten met het trauma van oorlog?

Als de verslagen van de strijd in mei 1940 de lezer worden gepresenteerd, dan is het van groot belang bij iedere gebeurtenis bewust te zijn van het feit dat de droge opsomming van feiten en gebeurtenissen voor de hoofdrolspelers die het ondervonden alles behalve droog was. Voor hen was het menens.

Als er een oordeel wordt geveld over de inzet of de energie die een militair [al dan niet] toonde in de strijd waaraan hij deelnam, dan is dat oordeel puur vanuit feitelijk krijgshistorisch perspectief gegeven. Over de mens achter de functionaris mogen en zullen wij het oordeel niet vellen. Immers - en indachtig het citaat uit Clausewitz 'Vom Kriege' op de voorpagina van deze website - zij die een slagveld nooit hebben ??ondervonden ? dienen de laatsten te zijn die een oordeel geven over lafheid of heldendom. En zelfs al hadden we naast hen gestaan, dan nog is de strijd die de soldaat innerlijk vecht wellicht nog heftiger dan die welke hij geacht wordt te vechten voor zijn land, zijn eenheid en zijn kameraad. Voor ieder individu is de strijd met de strijd een individuele kwestie, een beleving waar hij of zij zelf doorheen moet. Het is dus niet aan een ander, zeker niet een historicus, militairen van lafheid te beschuldigen. Men kan slechts in het kader van een analyse onpersoonlijk oordelen etaleren over gedragingen in de strijd, gebrek of overvloed aan doortastendheid, ontzag hebben voor moed, twijfels hebben over daadkracht of visie. Er is echter op deze website getracht het respect voor de mensen achter de soldaten te bewaren.

Wij hopen daarom dat de lezer zich voornoemde overweging eigen maakt alvorens hij of zij oordeelt over de prestaties van de militairen die de hoofdrol spelen gedurende de gebeurtenissen die beschreven zijn in deze studie.

Deze site, en de daarin gepresenteerde uitgebreide beschouwing van de gebeurtenissen op het zuidfront van de Vesting Holland in mei 1940, wordt opgedragen aan hen die vochten voor de vrijheid van Nederland, en in het bijzonder aan hen die daarbij het ultieme offer brachten.